Lles Meddyliol
Mae lles meddyliol yn disgrifio sut rydych yn teimlo a sut rydych yn ymdopi yn eich bywyd bob dydd. Mae'r rhan fwyaf o bobl yn profi cyfnodau da a chyfnodau gwael yn eu bywydau, pan fydd eu bywydau yn rhedeg yn esmwyth a phan fydd rhywbeth yn digwydd mewn bywyd sy'n herio ein gallu i ymdopi. Gall lles meddyliol ddylanwadu ar y ffordd y mae pobl yn byw gyda NCD ac yn ei reoli. Mae lles meddyliol da yn helpu i fabwysiadu ffyrdd iachach o fyw ac mae mabwysiadu ffyrdd o fyw iachach yn gwella lles meddyliol. Isod ceir gwybodaeth bellach am beth yw lles meddyliol, y sefyllfa bresennol a buddiannau.
Ers i World Health Organization (WHO) gyflwyno'r cysyniad am y tro cyntaf yn 1948, mae llawer o ddiffiniadau gwahanol o les meddyliol wedi cael eu cyflwyno. Mae'r cysyniad yn berthnasol i amrywiaeth eang o ddisgyblaethau, y mae gan bob un ohonynt syniad ychydig yn wahanol ohono ynglŷn â barn sylfaenol, agweddau ac arferion. Er nad yw terminoleg iechyd meddwl yn cael ei ddefnyddio'n gyson eto, mae Faculty of Public Health yn defnyddio'r term 'iechyd meddwl' i ddisgrifio'r maes sy'n cynnwys salwch/anhwylder meddwl, lles meddwl a phob cyflwr iechyd meddwl arall, (Faculty of Public Health, 2010).
Y term lles meddyliol yw iechyd meddwl "cadarnhaol" neu "dda" yn y bôn ac mae cysylltiad agos â diffiniadau mwy cyffredinol o "les". Mae'n cael ei ddefnyddio yn lle'r term "iechyd meddwl" bellach gan fod y term iechyd meddwl yn cael ei ddrysu â salwch meddwl. Mae defnyddio'r term lles meddyliol yn ein galluogi i gyfleu ffocws amlwg ar hyrwyddo iechyd meddwl cadarnhaol a goresgyn y rhwystrau a all godi pan ddefnyddir y term "iechyd meddwl" (Faculty of Public Health).
Sefyllfa bresennol
Yng Nghymru nododd 13 y cant o'r boblogaeth o oedolion fod ganddynt salwch meddwl yn 2015 (Arolwg Iechyd Cymru, 2016). Mae'r Swyddfa Ystadegau Gwladol (ONS) yn adrodd Lles poblogaeth fesul gwlad. Gofynnwyd saith cwestiwn i ymatebwyr (ar raddfa o 1 i 5) o 'ddim o gwbl' i 'drwy'r amser' a elwir yn raddfa fer Lles Meddyliol Warwick-Caeredin. Sgoriodd Cymru 24.3 allan o 35, o gymharu â 24.6 i'r DU, 24.6 i Loegr, 24.7 i'r Alban a 24.9 i Ogledd Iwerddon.
Buddiannau
Mae lles meddyliol yn gysylltiedig ag amrywiaeth eang o ganlyniadau gwell mewn iechyd corfforol, addysg a chyflogaeth, yn ogystal â lefelau is o droseddu ac ymddygiad gwrthgymdeithasol gan gynnwys:
- Ffordd iachach o fyw a llai o ymddygiad sy'n risg i iechyd gan gynnwys lleihau lefelau ysmygu a lefelau niweidiol o yfed.
- Iechyd corfforol gwell
- Disgwyliad oes hwy
- Llai o anghydraddoldebau
- Gweithredu cymdeithasol gwell
- Deilliannau addysgol gwell
- Llai o absenoldeb oherwydd salwch
- Ansawdd bywyd gwell